थंड हवेची ठिकाणे
(1)तोरणमाळ
तोरणमाळ येथील प्रमुख आकर्षण
१) सात पायरीचा घाट – घाट चढून गेल्यावर शेवटच्या उंच टोकावरून रस्त्याकडे पाहिल्यास एका खाली एक सात पायऱ्या दिसतात. हा घाट तोरणमाळ पासून ४ किमी आधी सुरु होतो. सात पायरी घाटाच्या पायथ्याशी काळा पाणी नावाचा पहाड आहे. गंभीर गुन्हे केलेल्या कैद्यांना इंग्रज या पहाडावरून लोटून देत असत. तोरणमाळ माथ्याच्या सुरुवातीलाच असलेल्या एका गुहेत अर्जुनाची आदि मानवाच्या अवस्थेतील मूर्ती आहे म्हणून त्याला नागार्जुनाची गुहा असेही म्हणतात.
२) सिताखाई पॉइंट (सिता गुफा) –
तोरणमाळच्या ईशान्य भागात सिताखाई पॉइंट आहे. प्रचलित आख्यायिकेनुसार प्रभू रामचंद्र सितेसोबत या भागातून जात असताना या ठिकाणी रथ अडकून गुफा तयार झाली. येथे रथाच्या दोन चाकांची तसेच घोड्याच्या खुरांच्या खुणा आजही स्पष्ट दिसतात. भौगोलिकदृष्ट्या ही गुफा पाषाण आणि उंच सुळक्यांनी वेढलेली आहे. सीतेला तहान लागली असता प्रभू रामचंद्रांनी पृथ्वीच्या पोटात बाण मारून भूगर्भातील जल बाहेर काढले. ते स्थळ आज सिताकुंड म्हणून ओळखले जाते. सिताखाई धबधब्यातून वाहणारे पाणी पुढे सरकल नदीला जाऊन मिळते. पुढे ही नदी नर्मदेस मिळते.
३) यशवंत तलाव – 
गोरक्षनाथ मंदिर, खडकी पॉइंट, पुरातन किल्ला हे स्थळ, सूर्योदय आणि सूर्यास्थाचे विलोभनीय दृश्य ही तोरणमाळची इतर वैशिष्ट्ये आहेत.
सापुतारा
नाशिकहून सापुता-याला जातांना वळवळांचा, घाटाचा रस्ता असल्याने मजा येते. सापुतारा सर्कल वरून थोडं चालत गेल्यास गांधी शिखर लागते येथे सनसेट पॉईंट आहे. इथून दिसणारा सूर्यास्त एक अविस्मरणीय अनुभव आहे. सूर्योदय पाहण्यासाठी लोकं आवर्जून सरदार शिखरावर जातात. खो-याच्या मध्यवर्ती भागात टेकड्यांनी वेढलेला ७० फुट खोल तलाव येथील आकर्षण आहे. या तलावात बोटिंग करण्याचा आनंद ही पर्यटकांना घेता येतो. डांग जिल्ह्यातील रहिवासी असलेल्या लोकांची जीवनशैली, परंपरा, दाग-दागिने, संगीत-वाद्ये, घरे अशी संस्कृती जपणारे संग्रहालय पाहण्यासारखे आहे. विविध गुलाबाची फुले असलेले रोझ गार्डन तसेच पाय-यांची रचना असलेले स्टेप गार्डन ही पाहण्यासारखे आहे. ऋतभरा विश्वविद्यालयापुढे असलेल्या एको पॉईंच्या पठारावर खेळायला मजा येते. जातांना वाटेत तुम्हाला भरपूर लालचुटूक स्ट्रॉबेरीज खायला मिळतात.
कसे जाल?
नाशिक ते सापुतारा हे अंतर साधारण ७७ कि. मी आहे. नाशिकहून दिंडोरी – वणी – बोरगाव मार्गे २ तासात सापुता-याला पोहोचता येते. तेथे बसेसची सोय आहे तसेच खाजगी वाहनाने ही जाता येते.
(2)महाबळेश्वर
चेरापुंजी नंतर भारतात सर्वाधिक पाऊस पडणारे हे दुस-या क्रमांकाचे ठिकाण आहे. त्यामुळे पावसाळयात महाबळेश्वर बहुतांशी चार महिने बंदच असते. महाबळेश्वर ते प्रतापगड मधले घनदाट, निबीड अरण्य म्हणजेच जावळीचे खोरे. अफझलखानाचा प्रतापगडावर शिवाजी महाराजांनी वध केल्यानंतर मराठयांनी आदिलशाही फौजेला याच जावळीच्या खो-यात धूळ चारली होती.
पाच पर्वतांनी वेढलेले पाचगणीही इथून जवळच आहे. येथील प्रसिध्द टेबलटॉप पठार, ब्रिटीश आणि पारशी पध्दतीची घरे, हिरव्यागार वनश्रीने नटलेला परिसर यामुळे हे ठिकाणही पर्यटकांच्या पसंतीस उतरते. तसेच महाबळेश्वरहून साधारण ३० किलोमीटर अंतरावर असलेले तापोळे हे नव्याने उदयास आलेले, शिवसागर तलावाच्या काठावर असलेले ठिकाण आहे.
महाबळेश्वर हे थंड हवेचे ठिकाण म्हणून सुपरिचीत आहे. माणसांचीही इथे सतत वर्दळ असते त्यामुळे राहण्याची-जेवण्याची सोय असलेली भरपूर हॉटेल्स इथे उपलब्ध आहेत. याशिवाय एम.टी.डी.सी. चे बंगलेही आहेत. खिशाला परवडण्याजोग्या दरात आपली इथे सोय होऊ शकते.
आंबोली
सावंतवाडी ते आंबोली घाटात सावंतवाडी संस्थानिकाचा राजवाडा दिसतो. इथे देवीच्या मंदिराजवळ हिरण्यकेशीचे मंदिर व साधूचा आश्रम आहे. हिरण्यकेशी मंदिरामध्ये हिरण्यकेशी नदीचा उगम होतो. आंबोलीची उंची ६६४ मीटर्स आहे. या परिसरामध्ये सदाहरित, समशीतोष्ण कटिबंधीय, रुंदपर्णी अरण्य आणि घनदाट जंगले पसरलेली आहेत. आंबोलीपासून १० किलोमीटरवर नांगरतास हा ७० फूट उंचीचा धबधबा आहे. इथे एम.टी.डी.सी.चे रेस्टहाऊस आहे. त्याच्या मागच्या उद्यानात सांबर, चितळ, भेकर, साळिंदर असे प्राणी ठेवलेले आहेत. याच्या पश्चिमेला महादेवगड, तर उत्तरेला मनोहरगड व मनसंतोषगड हे किल्ले आहेत.
इथले आरक्षण मुंबईच्या एम.टी.डी.सी.च्या ऑफिसमध्ये होते. मुंबई, पुणे, कोल्हापूर व बेळगाव इथून आंबोलीपर्यंत एस.टी.ची सोय उपलब्ध आहे.
(3)
सापुतारा
नाशिकहून सापुता-याला जातांना वळवळांचा, घाटाचा रस्ता असल्याने मजा येते. सापुतारा सर्कल वरून थोडं चालत गेल्यास गांधी शिखर लागते येथे सनसेट पॉईंट आहे. इथून दिसणारा सूर्यास्त एक अविस्मरणीय अनुभव आहे. सूर्योदय पाहण्यासाठी लोकं आवर्जून सरदार शिखरावर जातात. खो-याच्या मध्यवर्ती भागात टेकड्यांनी वेढलेला ७० फुट खोल तलाव येथील आकर्षण आहे. या तलावात बोटिंग करण्याचा आनंद ही पर्यटकांना घेता येतो. डांग जिल्ह्यातील रहिवासी असलेल्या लोकांची जीवनशैली, परंपरा, दाग-दागिने, संगीत-वाद्ये, घरे अशी संस्कृती जपणारे संग्रहालय पाहण्यासारखे आहे. विविध गुलाबाची फुले असलेले रोझ गार्डन तसेच पाय-यांची रचना असलेले स्टेप गार्डन ही पाहण्यासारखे आहे. ऋतभरा विश्वविद्यालयापुढे असलेल्या एको पॉईंच्या पठारावर खेळायला मजा येते. जातांना वाटेत तुम्हाला भरपूर लालचुटूक स्ट्रॉबेरीज खायला मिळतात.
कसे जाल?
नाशिक ते सापुतारा हे अंतर साधारण ७७ कि. मी आहे. नाशिकहून दिंडोरी – वणी – बोरगाव मार्गे २ तासात सापुता-याला पोहोचता येते. तेथे बसेसची सोय आहे तसेच खाजगी वाहनाने ही जाता येते.
आंबोली
सावंतवाडी ते आंबोली घाटात सावंतवाडी संस्थानिकाचा राजवाडा दिसतो. इथे देवीच्या मंदिराजवळ हिरण्यकेशीचे मंदिर व साधूचा आश्रम आहे. हिरण्यकेशी मंदिरामध्ये हिरण्यकेशी नदीचा उगम होतो. आंबोलीची उंची ६६४ मीटर्स आहे. या परिसरामध्ये सदाहरित, समशीतोष्ण कटिबंधीय, रुंदपर्णी अरण्य आणि घनदाट जंगले पसरलेली आहेत. आंबोलीपासून १० किलोमीटरवर नांगरतास हा ७० फूट उंचीचा धबधबा आहे. इथे एम.टी.डी.सी.चे रेस्टहाऊस आहे. त्याच्या मागच्या उद्यानात सांबर, चितळ, भेकर, साळिंदर असे प्राणी ठेवलेले आहेत. याच्या पश्चिमेला महादेवगड, तर उत्तरेला मनोहरगड व मनसंतोषगड हे किल्ले आहेत.
इथले आरक्षण मुंबईच्या एम.टी.डी.सी.च्या ऑफिसमध्ये होते. मुंबई, पुणे, कोल्हापूर व बेळगाव इथून आंबोलीपर्यंत एस.टी.ची सोय उपलब्ध आहे.
(5)
माथेरान
मुंबईहून कर्जतला जाताना नेरळ स्टेशनला उतरून माथेरान गाठता येते. नेरळ हे गाव माथेरानच्या पायथ्याशी वसलेले आहे. माथेरानला जाणारी ट्रेन नेरळहून सुटते आणि २१ कि.मी.चे अंतर दोन तासात पार करते. या गाडीतल्या प्रवासाची मौज लुटणे, हे माथेरान भेटीतील एक प्रमुख आकर्षण असते. ही ट्रेन पेब आणि माथेरानच्या पॅनोरमा पॉईंटच्या मधील खिंडीतून पॅनोरमा पॉईंटला वळसा घालून माथेरानमध्ये प्रवेश करते. इथे कुठल्याही प्रकारच्या वाहनांना प्रवेश नाही त्यामुळे इथल्या निसर्गसौंदर्याला अजूनतरी प्रदुषणाचे गालबोट लागलेले नाही. जिथून पुढे वाहनांना प्रवेश नाही त्या दस्तुरी नाक्यावरून २०-२५ मिनीटे चालल्यानंतर मध्यभागी असलेल्या मार्केटमध्ये येतो. बहुतेक हॉटेल्सही याच भागात आहेत.
गार्बट पॉईंट
येथील सर्वात दुर्लक्षिलेला असा हा पॉईंट आहे. एका बाजूला दरी व दुस-या बाजूला जंगल अशा रस्त्यावरून चालत आपण या पॉईंटला येतो. इथे येण्यात खरी मजा पावसाळयात आहे. धुक्यांनी वेढलेल्या जंगलातून पावसाळयात भटकण्याची ज्यांना आवड आहे, त्यांच्यासाठी पावसाळाही इथे भेट देण्यासाठीचा उत्तम मोसम आहे. पावसाच्या मा-यामुळे कुठल्याही पॉईंटला जाणे शक्य होत नाही. पण धुक्याचे लोट अंगावर घेण्याची ज्यांना आवड आहे, त्यांनी पावसाळयातही जरूर यावे. इथल्या लोकांचा उदरनिर्वाह पर्यटनावर अवलंबून आहे. मार्केटमध्ये ब-याच हस्तकौशल्य असलेल्या वस्तूंचे स्टॉल्स आहे. सांबराच्या कातडयाच्या वहाणा व बूट, तसेच वेताची काठी, छोटया छोटया चपलांचे सेट अशा ब-याच वस्तू इथे स्थानिक विक्रेते विकताना दिसतात. इथे माकडांचे प्रमाण जास्त आहे. आपण खात असताना हातातील खाद्यपदार्थांचा पुडा पळवून नेऊ शकतात, इतकी ती माणसाळलेली आहेत.
माथेरानमध्ये राहण्याच्या ब-याच सोयी आहेत. दस्तुरी पॉईंटला लागूनच एम.टी.डी.सी.ची रेस्ट हाऊसेस आहेत. इतरही बरीच लहान-मोठी हॉटेल्स आहेत. नेरळ-माथेरान गाडीच्याही मोजक्याच चकरा असल्याने त्या वेळेवर पाळाव्या लागतात. जे स्वतःची गाडी घेऊन येतात, त्यांना गाडया दस्तुरी पॉईंटजवळ लावाव्या लागतात. याशिवाय नेरळ-माथेरान टॅक्सी सेवाही उपलब्ध आहे.
जव्हार
इथे मुक्काम करून आजूबाजूला पाहण्यासाठी कित्येक उत्तम जागा आहेत. एम.टी.डी.सी.ने बांधलेले एक अप्रतिम रेस्ट हाऊस आहे. या रेस्ट हाऊसच्या समोरच्या टेकडीवर राजवाडयाचे विहंगम दृश्य दिसते. जयविलास पॅलेस, हिरण्यकेशी मंदिर, हनुमान धबधबा, शिर्पामाळ, नारायणगड हे इथले काही बघण्यासारखे पॉईंटस् आहेत. इथून १६ कि.मी. वर असलेला भूपतगडही ट्रेकर्सना आकर्षित करतो.
(6)
जव्हार
इथे मुक्काम करून आजूबाजूला पाहण्यासाठी कित्येक उत्तम जागा आहेत. एम.टी.डी.सी.ने बांधलेले एक अप्रतिम रेस्ट हाऊस आहे. या रेस्ट हाऊसच्या समोरच्या टेकडीवर राजवाडयाचे विहंगम दृश्य दिसते. जयविलास पॅलेस, हिरण्यकेशी मंदिर, हनुमान धबधबा, शिर्पामाळ, नारायणगड हे इथले काही बघण्यासारखे पॉईंटस् आहेत. इथून १६ कि.मी. वर असलेला भूपतगडही ट्रेकर्सना आकर्षित करतो.
No comments:
Post a Comment