एक सर्वसमावेशक ब्लॉग

 संत नरहरी सोनार अभंग - 

संत नरहरी सोनार अभंग एकूण ३४

संत नरहरी सोनार अभंग – १.

नव्हें तें सगुण नव्हे तें निर्गुण । जाणती हे खूण तत्त्वज्ञानी ॥ १ ॥

आहे तें अंबर निःशब्द निराळ । अद्वय केवळ जैसें तैसे ॥ २ ॥

म्हणे नरहरी सोनार तैं क्षर ना अक्षर । परेहुनी परात्पर ब्रह्म जैसें ॥ ३ ॥

संत नरहरी सोनार अभंग – २.

अनुहात ध्वनी करित निशिदिनीं । मन हें लुब्धुनी गेलें तया ॥ १ ॥

अखंड हें मनीं स्मरा चिंतामणी । ह्रदयीं हो ध्यानीं सर्वकाळ ॥ २ ॥

अखंड हें खेळें जपे सर्व काळीं । ह्रदयकमळीं आनंदला ॥ ३ ॥

प्रेम अखंडित निशिदिनीं ध्यात । नरहरीसी पंथ दाखविला ॥ ४ ॥

संत नरहरी सोनार अभंग – ३.

ऐरावती बहु थोर । त्याला अंकुशाचा मार ॥ १ ॥

व्याघ्र बहु भयंकर । त्याला सांपळा हो थोर ॥ २ ॥

सर्पविष हो विखार । मंत्रवल्ली केली थोर ॥ ३ ॥

देह जठराग्नी भारी । अन्नपाणी शांत करी ॥ ४ ॥

गुरु गैबीनाथ । नरहरी दास हा अंकित ॥ ५ ॥

संत नरहरी सोनार अभंग – ४.

काय तुझी थोरी वर्णूं मी पामर । होसी दयाकर कृपानिधी ॥ १ ॥

तुजसरशी दया नाहीं आणिकासी । असे ह्रषीकेशी नवल एक ॥ २ ॥

जन हो जोडी करा नाम कंठीं धरा । जेणें चुके फेरा गर्भवासी ॥ ३

नरदेही साधन समता भावभक्ति । निजध्यास चित्तीं संतसेवा ॥ ४ ॥

गुरुपदीं निश्चळ परब्रह्म पाहे । नरहरी राहे एकचित्तें ॥ ५ ॥

५.

काहीं करीना उपाय । दिवसें दिवस व्यर्थ जाय ॥ १ ॥

संसारीं नाहीं समाधान । न चुकती जन्ममरण ॥ २ ॥

शेण लोणी सोनें कांसें । एक मोले विके कैसें ॥ ३ ॥

दुर्जनसंग त्यागावा । संतसंग तो धरावा ॥ ४ ॥

नरहरी जोडोनियां कर । उभा सेवे निरंतर ॥ ५ ॥

६.

कृपा करी पंढरीनाथा । दीनानाथ तूं समर्था ॥ १ ॥

अपराध करीं क्षमा । तुझा न कळे महिमा ॥ २ ॥

करीं भक्ताचा सांभाळु । अनाथाचा तूं कृपाळु ॥ ३ ॥

आम्ही बहुत अन्यायी । क्षमा करी विठाबाई ॥ ४ ॥

आलों पतीत शरण । पावन करीं नारायण ॥ ५ ॥

पापी अमंगळ थोर । कृपा करीं दासावर ॥ ६ ॥

मी तरी अवगुण बहुत । दयाकरीं पंढरीनाथ ॥ ७ ॥

दयासागरा अनंता । कृपा करीं पंढरिनाथा ॥ ८ ॥

तुझें नामामृत सार । नरहरि जपे निरंतर ॥ ९ ॥

७.

कृपाळु समर्था सद्‍गुरु अनंता । गुरु कृपावंता दया करीं ॥ १ ॥

अनाथ अपराधी तारी हा भवाब्धी । मृगजळ नदी तारी देखा ॥ २ ॥

दीनाचा दयाळु भक्तांचा कनवाळु । करितां सांभाळु हरिभक्ताचा ॥ ३ ॥

हरिनाम उच्चारी देव कृपा करी । भक्तांचा कैवारी पांडुरंग ॥ ४ ॥

कृपाळु भगवंते पुरविला हेत । मुखीं नामामृत नरहरी ॥ ५ ॥

८.

चंद्रभागा तीर्थ पुरविला हेत । मनींचा मनोरथ अंतरींचा ॥ १ ॥

स्नान संध्या केली संध्यावळी झाली । गई वळत्या केली गोपाळपुरीं ॥ २ ॥

पांडुरंग न कळे आम्हा । नरहरी सप्रेमा सद्गदीत ॥ ३ ॥

९.

चित्तार्‍या चितरें काढी भिंतीवरी । तैसें जग सारे अवघे हें ॥ १ ॥

पोरें हो खेळती शेवटीं मोडिती । टाकूनियां जाती आपुल्या घरा ॥ २ ॥

तैसे जन सारे करिती संसार । मोहगुणें फार खरें म्हणती ॥ ३ ॥

कैसी जड माती चालविली युक्ति । नानापरी होती देह देवा ॥ ४ ॥

कांहीं साध्य करा साधुसंग धरा । नाम हें उच्चारा नरहरी म्हणे ॥ ५ ॥

१०.

चरणीं ठेविले पद्मतीर्थ झालें । गरुडपारीं केलें रामतीर्थ ॥ १ ॥

भागीरथीतीरीं राम धनुर्धारी । अहिल्या उद्धरी क्षणमात्रें ॥ २ ॥

पताकांचा भार नामाचा गजर । प्रेमाचा पाझर साधुसंतां ॥ ३ ॥

संतांचा हा दास नरहरी सेवेस । राहो रात्रंदिवस नाम घेत ॥ ४ ॥

११.

जग हें अवघें सारें ब्रह्मरूप । सर्वांभूतीं एक पांडुरंग ॥ १ ॥

अणुरेणू पर्यंत ब्रह्म भरीयेलें । सर्वांघटीं राहिलें अखंडित ॥ २ ॥

विश्व हें व्यापिलें भरूनी उरलें । कवतुक दाविलें मायाजाळ ॥ ३ ॥

भ्रांती मायाजाळ काढता तात्काळ । परब्रह्मीं खेळे अखंडित ॥ ४ ॥

अखंडित वस्तु ह्रदयीं बिंबली । गुरुकृपें पाहीं नरहरी ॥ ५ ॥

१२.

देवा तुझा मी सोनार । तुझे नामाचा व्यवहार ॥ १ ॥

देह बागेसरी जाणे । अंतरात्मा नाम सोनें ॥ २ ॥

त्रिगुणाची करुनी मूस । आंत ओतिला ब्रह्मरस ॥ ३ ॥

जीव शिव करुनी फुंकी । रात्रंदिवस ठोकाठोकी ॥ ४ ॥

विवेक हातवडा घेऊन । कामक्रोध केला चूर्ण ॥ ५ ॥

मनबुद्धीची कातरी । रामनाम सोनें चोरी ॥ ६ ॥

ज्ञान ताजवा घेउन हातीं । दोन्ही अक्षरें जोखिती ॥ ७ ॥

खांद्या वाहोनी पोतडी । उतरला पैलथडी ॥ ८ ॥

नरहरी सोनार हरीचा दास । भजन करी रात्रंदिवस ॥ ९ ॥

१३.

देह जन्मला व्यर्थ । झाले पापांचे पर्वत ॥ १ ॥

कांहीं नाहीं तीर्थ केलें । जन्मूनियां व्यर्थ झालें ॥ २ ॥

दान धर्म नाहीं केला । देह मसणवटीं गेला ॥ ३ ॥

नरहरी सेवक सद्‍गुरूचा । दास हो साधुसंतांचा ॥ ४ ॥

१४.

देह जन्मला व्यर्थ । झाले पापांचे पर्वत ॥ १ ॥

दान धर्म नाहीं केला । शेवटीं जन्म व्यर्थ गेला ॥ २ ॥

देह अवघा क्षणभंगुर । दिसे स्वप्नवत् सार ॥ ३ ॥

नरहरी ह्मणे शेवटीं । संगें न येई लंगोटी ॥ ४ ॥

१५.

धन्य पुंडलिक भक्त निवडला । अक्षयीं राहिला चंद्रभागीं ॥ १ ॥

भक्त नामदेव अक्षयीं जडला । पायरी तो झाला महाद्वारीं ॥ २ ॥

ज्ञानोबा सोपान निघती हे भक्त । अक्षयीं राहत परब्रह्मीं ॥ ३ ॥

बोधरज भला वचनीं गोविला । कीर्तनीं राहिला पांडुरंग ॥ ४ ॥

साधुसंत फार येती थोर थोर । उभा निरंतर चोखामेळा ॥ ५ ॥

संत साधुजन वंदिती चरण । नरहरी निशिदिन सेवेलागी ॥ ६ ॥

१६.

सिक्का जयाचा आहे थोर । हातीं पताकांचा भार ॥ १ ॥

भजन होय स्थळोस्थळीं । अवघी संत हे मंडळी ॥ २ ॥

वैकुंठीची खूण । रणखांब आहे जाण ॥ ३ ॥

खांबासी भेटती जन । शिळेवरी लोळे जाण ॥ ४ ॥

पापतापही जळाले । संतचरणीं नरहरी लोळे ॥ ५ ॥

१७.

नाशिवंत देह मनाचा निश्चय । सद्‍गुरूचे पाय ह्रदयीं असो ॥ १ ॥

कलीमध्यें फार सद्‍गुरू हा थोर । नामाचा उच्चार मुखीं असो ॥ २ ॥

भजनाचा गजर नामाचा उच्चार । ह्रदयीं निरंतर नरहरीचें ॥ ३ ॥

१८.

नाम हे नगरी वैकुंठ पंढरी । नांदता श्रीहरी पांडुरंग ॥ १ ॥

नरदेहीं जन्मले पंढरीस गेले । दृष्टीभरि पाहिले पांडुरंग ॥ २ ॥

भीवरेचें स्नान देवाचें दर्शन । पाप हे जळोन जाय तेथें ॥ ३ ॥

चरणावरी माथा नरहरी ठेविला । ह्रदयीं बिंबला पांडुरंग ॥ ४ ॥

१९.

कांहीं उपाय चालेना । कांहीं स्वहित घडेना ॥ १ ॥

कांहीं केलें नाहीं पुण्य । काय जन्मासी येऊन ॥ २ ॥

केलीं नाहीं कांही भक्ती । देही नाहीं हो विरक्ती ॥ ३ ॥

कांहीं केलें नाहीं तीर्थ । जन्म गेला अवघा व्यर्थ ॥ ४ ॥

व्यर्थ प्रपंच हा केला । अवघा शेवटीं वायां गेला ॥ ५ ॥

गुरु कृप होय जरी । नरहरी क्षणांत उद्धरी ॥ ६ ॥

२०.

पापांचे पर्वत मोठे झाले । शरीर नासलें अधोगती ॥ १ ॥

जन्मांतरीं केलें अवघें व्यर्थ गेलें । देह हो नासले क्षणामाजी ॥ २ ॥

जिणें आशाश्वत देह नाशिवंत । अवघें सारें व्यर्थ असे देखा ॥ ३ ॥

कांहीं नाहीं दान कांहीं नाहीं पुण्य । जन्मासी येऊन व्यर्थ जाय ॥ ४ ॥

परोपकार कांहीं नाहीं केला देवा । सद्‌गुरु केशवा ह्रदयीं ध्यावा ॥ ५ ॥

सारामध्यें सार नाम असे थोर । ह्रदयीं निरंतर नरहरीच्या ॥ ६ ॥

२१.

पहा दिसतो पदार्थ । अवघा नाशिवंत व्यर्थ ॥ १ ॥

माया बहुरूपी नटली । नवखंडी प्रगटली ॥ २ ॥

प्रपंच हें माया जाळ । घातलें भ्रांतीचें पडळ ॥ ३ ॥

उमज पडेना हो कांहीं । मस्तक सद्‍गुरूचे पायीं ॥ ४ ॥

सद्‌गुरुनाम हें अमृत । नरहरी जपे ह्रदयांत ॥ ५ ॥

२२.

पंढरी नगरीं नांदतो श्रीहरी । गाई वळित्या करी गोपाळपुरीं ॥ १ ॥

गोपाळ मिळाले गोपाळपुर झालें । अक्षयीं राहिले देव तेथें ॥ २ ॥

संध्या जेथें केली संध्यावळी झाली । प्रतिमा ठेवली स्थळोस्थळीं ॥ ३ ॥

चरण ठेविले पद्मतीर्थ झालें । अक्षयीं राहिलें तेव्हां तेथें ॥ ४ ॥

वेणु वाजवीत चंद्रभागीं आले । वेणुनाद झाले अखंडित ॥ ५ ॥

पंढरी हें स्थळ वैकुंठ सकळ । साधु हो निर्मळ आहे तेथें ॥ ६ ॥

कोटि लिंग आहे कोरटींत पाहें । चक्रोसी राहे देव सर्व ॥ ७ ॥

व्रत एकादशी करिती नेमेसी । पापी चांडाळांशी उद्धरती ॥ ८ ॥

पंढरी द्वारका भूमिका निर्मळ । साधु हो दयाळ आहे तेथें ॥ ९ ॥

राम लक्ष्मण सीता संतजणाची । हवेलींत पूर्ण अक्षयीं तो ॥ १० ॥

अखंडित वाचेते उच्चार नामाचा । सेवक संतांचा नरहरिदास ॥ ११ ॥

२३.

पंढरपुरचा जाणा विठ्ठल धणी । राणी रुक्मिणी सत्यभामा ॥ १ ॥

भूमीमध्यें गुप्त कानोपात्रा झाली । उजवे बाजू ठेली लक्ष्मी ते ॥ २ ॥

पुढें हो प्रतिमा नामदेव पायरी । उभा महाद्वारीं चोखामेळा ॥ ३ ॥

पुढे मल्लिकार्जुन महिमा असे फार । लिंग असे थोर महादेवाचे ॥ ४ ॥

पुढें भागीरथी मध्यें पुंडलिक । आणिकही तेथें वेणुनाद ॥ ५ ॥

आषाढी कार्तिकी साधुसंत येती । गोपाळकाला करिती आनंदानें ॥ ६ ॥

देवाचें समोर नरहरी सोनार । ह्रदयीं निरंतर नांव घेतो ॥ ७ ॥

२४.

पंढरी नगरी दैवत श्रीहरी । जाती वारकरी व्रतनेमें ॥ १ ॥

आषाढी कार्तिकी महापर्वें थोर । भजनाचा गजर करिती तेथें ॥ २ ॥

साधुसंत थोर पताकांचा भार । मुखीं तो उच्चार नामामृत ॥ ३ ॥

आनंदाचा काला गोपाळकाला केला । ह्रदयीं बिंबला नरहरी ॥ ४ ॥

२५.

प्रारब्धाची गति । कदाकाळीं न सोडिती ॥ १ ॥

होणार सोडिना । आलें कपाळी टळेना ॥ २ ॥

दैवयोगाची गती । जी होणार ती होती ॥ ३ ॥

जें जें कर्माचें फळ । तें तें भोगावें सकळ ॥ ४ ॥

ज्याचें बीज पेरियेलें । त्याचें त्यास फळ आलें ॥ ५ ॥

ज्यानें जैसें आचरिलें । तैसें त्याच्या फळा आलें ॥ ६ ॥

मानवाचें कल्पना बळ । देव करितों सकळ ॥ ७ ॥

किल्ली कैसी चालविली । घडामोडी कैसी केली ॥ ८ ॥

सत्य सार बुडविलें । अवघे असत्यचि झालें ॥ ९ ॥

नरहरी म्हणे नाम थोर । नाम साराहुनी सार ॥ १० ॥

२६.

प्रेम शांति दया शरण निर्धारेसी । बसले उदासी सर्व काळ ॥ १ ॥

काया वाचा मन निवडूनी प्राण । गुह्य ज्ञान पूर्ण सर्व साक्षी ॥ २ ॥

सद्‍गुरूची कृपा होय जयावरी । तो हा श्रीहरीचा संत झाला ॥ ३ ॥

संत साधुजन वंदुनियां पूर्ण । वचे नारायण नाम घेतो ॥ ४ ॥

नरहरी सोनार म्हणे हरिचा दास । भावें रात्रंदिवस नाम घेतो ॥ ५ ॥

२७.

भोळा हा शंकर पुढें नंदीश्वर । तेथें मी पामर काय वर्णू ॥ १ ॥

भूषण जयाचें भुवना वेगळें । रुंडमाळा खेळे गळ्यामध्यें ॥ २ ॥

कर्पुरगौर भोळा सांब सदाशिव । भूषण धवल विभूतीचें ॥ ३ ॥

माथां जटाभार हातीं तो त्रिशूळ । श्वेत शंख बळें फुंकीतसे ॥ ४ ॥

भांग जो सेवूनी सदा नग्न बैसे । जटेंतूनि वाहे गंगाजळ ॥ ५ ॥

गोदडी घालूनी स्मशानीं जो राहे । पंच वस्त्र होय श्रेष्ठ भाग ॥ ६ ॥

नाम घेतां ज्याचे पाप ताप जाती । पापी उद्धरती क्षणमात्रें ॥ ७ ॥

नरहरी सोनार भक्ति प्रियकर । पार्वती शंकर ह्रदयीं ध्यातो ॥ ८ ॥

२८.

शरीराची होय माती । कोणी न येती सांगाती ॥ १ ॥

सारी अवघीं कामें खोटी । अंतीं जाणें मसणवटी ॥ २ ॥

गोत घरें टाकुन सारी । शेवटीं गांवाचे बाहेरी ॥ ३ ॥

स्वजन आणि गणगोत । उपाय नाहीं हो चालत ॥ ४ ॥

ऐसें स्वप्नवत असार । नरहरी जोडितसे कर ॥ ५ ॥

२९.

सकळ धर्माचें कारण । नामस्मरण हरिकीर्तन ॥ १ ॥

दया क्षमा समाधान । घ्यावे संतांचें दर्शन ॥ २ ॥

संत संग वेगीं । वृत्ति जडों पांडुरंगीं ॥ ३ ॥

नरतनु येयाची बा कदां । भावें भजा संत पदा ॥ ४ ॥

भुलूं नका या संसारीं । हरी उच्चारी उच्चारी ॥ ५ ॥

सर्व जायाचें जायाचें । हरि नाम हेंचि साचें ॥ ६ ॥

विठोबा रक्षिल शेवटीं । उभा कर दोन्ही कटीं ॥ ७ ॥

नरहरी जाणूनि शेवटीं । संतचरणा घाली मिठी ॥ ८ ॥

३०.

सूर्य असे गगनीं । परी दिसतो जीवनीं ॥ १ ॥

मेघ असतो अंबरीं । पाणी पडे भूमीवरी ॥ २ ॥

आकाशीं चंद्र तारांगण । बिंब दिसे पाण्यांतून ॥ ३ ॥

बिंब पाहतां दर्पणीं । बिंबे दिसे त्यांतुनी ॥ ४ ॥

आत्मा अनुभवीं पाहतां । देव दिसे हो तत्वतां ॥ ५ ॥

गुरु कृपा होय पूर्ण । नरहरी लंपट निशिदिन ॥ ६ ॥

३१.

नाम फुकाचें फुकाचें । देवा पंढरीरायाचें ॥ १ ॥

नाम अमृत हें सार । ह्रदयीं जपा निरंतर ॥ २ ॥

नाम संतांचें माहेर । प्रेम सुखाचें आगर ॥ ३ ॥

नाम सर्वांमध्यें सार । नरहरी जपे निरंतर ॥ ४ ॥

३२.

भस्म उटी रुंडमाळा । हातीं त्रिशुळ नेत्रीं ज्वाळा ॥ १ ॥

गज चर्म व्याघ्रांबर । कंठीं शोभे वासुकी हार ॥ २ ॥

भूतें वेताळ नाचती । हर्षयुक्त उमापती ॥ ३ ॥

सर्व सुखाचें आगर । म्हणे नरहरी सोनार ॥ ४ ॥

३३.

ऊठ बा होय जागा पहा वासुदेवाला सुदिन उगवला दान आपुले घाला ॥ १ ॥

आणिक हिता गा आला अवचित फेरा । हे घडी सांपडेना कांही दान पुण्य करा ॥ २ ॥

ठेविल्या स्थिर नोहे घर सुकृते भर । भक्तासी भय नाहीं संत संगती घर ॥ ३ ॥

संसार सार नोहे माया मृगजळ भास । क्षणांत भ्रांती याचा काय विश्वास ॥ ४ ॥

घे करी टाळ दिंडी होय विठ्ठलाचा दास । सावधान नरहरी मालो चरणीं निजध्यास ॥ ५ ॥

३४.

सत्य ज्योतिलिंग बारा । प्रातःकाळीं स्मरण करा । कोटि कुळें उद्धारा । भव तरा बापहो ॥ १ ॥

वाराणसी विश्वनाथ । मोक्षदाता तो समर्थ । पुरवील अंतरीचें आर्त सोमनाथ । सोरटी ॥ २ ॥

ॐकार ममलेश्वर । सेतबंध रामेश्वर । भीम उगमीं भीमाशंकर । घृणेश्वर वेराळीं ॥ ३ ॥

नागनाथ अमृतोदकीं । विश्वजन केलें सुखी । परळी वैजनाथ सुखी । सुकृत साचें जन्माचें ॥ ४ ॥

त्र्यंबक हा तीर्थराज । पुरवील अंतरीचें काज । त्याही तेजामाजीं तेज । महाकाळ उज्जनी ॥ ५ ॥

दुजे कैलास भुवन । श्रीशैल्य मल्लकार्जुन । वाचे स्मरतां धन्य धन्य । अनुपम्य क्षेत्र तें ॥ ६ ॥

ब्रद्रिकेदार उत्तरें । ज्याचें स्मरणें भव हा तरे । ध्यान धरितां वृत्ति नुरे । निज निश्चळ दासाची ॥ ७ ॥

नरहरी म्हणे जन्मा यावे । शुद्ध सत्य प्रेम

संत नरहरी सोनार अभंग समाप्त